Akceceli Türkmen Aşireti

Türkmen nedir?

Türkmen ifadesi, Seyhun (Siriderya) boylarında oturan Oğuzlar arasında X. yüzyıldan itibaren İslâmiyet’in yayılması sonucu ortaya çıkan Türkmen tanımlaması, Mâverâünnehirli yerli müslümanlar tarafından İslâmiyet’e giren Oğuzlar için gayri müslim Oğuzlar’dan ayırt edilmek üzere kullanılmıştır. Türkmen adının yerlilerce “müslüman Türk” anlamında yaygınlaşması bu addaki topluluğun İslâmiyet’i kabul eden ilk Türk kavmi olmasıyla ilgilidir. (Sümer, İslam Ansiklopedisi)

Aşiret Nedir?

Aşiret Arapça bir kelime olup “kabile” karşılığı kullanıldığı gibi kabilenin altında daha küçük bir topluluğu da ifade etmektedir. Türkçe’de ise yaygın olarak göçebe unsurlar için kullanılmış, özellikle Osmanlılar döneminde boyun altında, cemaatin üstünde bir topluluğa ad olmuştur. Osmanlı kanunnâme ve belgelerinde genel olarak “konar göçer” veya “yörük” olarak kaydedilen teşekküller, yukarıdan aşağıya bir sıraya göre, boy (kabile, tâife), aşiret, cemaat, oymak, mahalle, oba (aile) şeklinde bölümlere ayrılmıştır. (Yusuf Halaçoğlu)

Akceceli Türkmen Aşireti

Akceceli aşireti, Oğuzların Bozok kolunun Avşar boyuna  mensup,  Haremeyn-i şerifeyn evkafından Üsküdar’da bulunan atik valide sultan vakfına tabi türkmen aşiretidir. Bazı kaynaklarda inallı aşiretinin akceceli aşiretinin üst aşireti olduğu belirtilmektedir. Osmanlı kaynaklarında "Haremeyn-i muhteremeyne tabi evkaftan Üsküdar’da vakı’ merhum ve mafurun leha atik valide sultan tabe serahanın evkafı olan Yeni il Hassı mülhakatından Akceceli Aşireti.." olarak belirtilmiştir. Osmanlı iskan politikası neticesinde Anadolu'da bir çok  türkmen aşireti farklı köylerde iskan edildi. Devlet otoritesinin korunması ve aşiretlerin güçlenmesinin engellenmesi için aynı köye farklı boylardan farklı tükmen aşiretleri yerleştirildi. Örneğin 1830 tarihli Osmanlı Çorum nüfus defterlerine göre Çorum, Bayat ilçesi Toyhane köyünde akceceli ve karaceceli aşiretleri bulunuyor. Bazı kaynaklarda akkoyunlu aşiretinin de olduğu yazılıdır.

1830 tarihli Osmanlı Çorum nüfus defterlerine göre Çorum'da İshaklı (166), Bey (146), Barak (130) ve Toyhane (57)  köylerinde akceceli aşireti mensupları bulunuyor. Farklı il ve ilçelerde de akceceli aşireti mensupları var.

Hangi aşirete mensup olduğunuzu nasıl öğreneceksiniz?

Bulunduğunuz ilin Osmanlı nüfus defterleri burada yol gösterici olacaktır. Örneğin Çorum ve çevresi için Hacı Haldun Şahin'in eserine kütüphanelerden ulaşılabilir. Bu defterlerde  hangi taifeden olduğu yazılı. Örneğin Toyhane Karyesi Akceceli Türkmen aşiretinden; Kırışoğlu, Sarıvelioğlu, Nedaroğlu, Cemekoğlu gibi sülale adları mevcut.